Το κείμενο του Μνημονίου

Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Η διάρκεια του προγράμματος στήριξης επεκτείνεται κατά ένα χρόνο, ώς το 2015, με την ελπίδα ότι έως τότε η ελληνική οικονομία θα σταθεί ξανά στα πόδια της και θα κερδίσει το στοίχημα της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης.

Στην εισαγωγή του κειμένου αναφέρεται ότι η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει τρεις βασικές προκλήσεις: Πρώτον, η απουσία ανταγωνιστικότητας, δεύτερον η αποκατάσταση της δημοσιονομικής σταθερότητας και τρίτον η αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός κλάδος.

Για να ανταποκριθεί η ελληνική οικονομία σε αυτές τις προκλήσεις, επισημαίνεται στο κείμενο, πρέπει να μειωθούν οι ονομαστικοί μισθοί και να επιταχυνθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, να μειωθεί το μέγεθος της παρέμβασης της κυβέρνησης στην οικονομία μέσω και της προώθησης των ιδιωτικοποιήσεων, καθώς και να ενισχυθεί η ικανότητα της κυβέρνησης να εφαρμόζει πολιτικές μέσω μίας ευρείας μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης.

Για το ρυθμό ανάπτυξης, προβλέπεται σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 4% με 5% την περίοδο 2012-2013, ενώ για το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αναφέρεται ότι θα πάρει καιρό μέχρι να υποχωρήσει σε ένα επίπεδο που θα επιτρέπει τη σταθερή μείωση του δημοσίου χρέους.

Η κυβέρνηση δεσμεύεται να επιτύχει ένα πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό ύψους 4,5% του ΑΕΠ (περίπου 10 δισ. ευρώ) έως το 2015.

Για το 2012, αναθεωρείται ο στόχος για πλεόνασμα και εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί πρωτογενές έλλειμμα 1% του ΑΕΠ, ενώ επεκτείνεται η περίοδος της προσαρμογής (του προγράμματος στήριξης δηλαδή) έως το 2015 (κατά ένα έτος).

Για τα πρόσθετα μέτρα, αναφέρεται ότι χρειάζονται μέτρα 1,5% του ΑΕΠ το 2012 και επιπλέον μέτρα 5% του ΑΕΠ (11 δισ. ευρώ περίπου), ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ ώς το 2015.

Τα μέτρα θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή την τριετία 2013-2015, αλλά θα αποφασιστούν τον Ιούνιο στο νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.

Σε ό,τι αφορά τη μείωση μισθών στο δημόσιο τομέα, αναφέρεται ότι στόχος είναι η μισθολογική δαπάνη να διαμορφωθεί πέριξ του 9% του ΑΕΠ και αυτό θα περιλαμβάνει εξοικονόμηση δαπανών ύψους 1,5% του ΑΕΠ ώς το 2015.

Προβλέπεται ακόμα η επανεξέταση των ειδικών μισθολογίων (το 1/3 της συνολικής μισθολογικής δαπάνης), ώστε να εξοικονομηθούν δαπάνες 0,2% του ΑΕΠ ετησίως.

Στο κείμενο τίθεται ο στόχος για αποχωρήσεις τουλάχιστον 150.000 δημοσίων υπαλλήλων έως το 2015 και υποχρεωτικές αποχωρήσεις (απολύσεις) 15.000 υπαλλήλων μέχρι το τέλος του 2012.

Προβλέπονται ακόμα περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, νέες προσαρμογές (μειώσεις) στις συντάξεις και περικοπές στις δαπάνες υγείας.

Μέχρι το τέλος Ιουνίου θα αναθεωρηθούν οι κοινωνικές δαπάνες.

Για την επίτευξη του φετινού δημοσιονομικού στόχου, προτείνεται η μείωση των αμυντικών δαπανών (κατά 0,15% του ΑΕΠ) και των επενδύσεων κατά 0,2% σε σύγκριση με όσα αναφέρονται στον προϋπολογισμό του 2012.

Έμφαση δίνεται και στην κατάργηση φορέων της γενικής κυβέρνησης.

Στο κομμάτι που αφορά τα φορολογικά, συνιστάται, μεταξύ άλλων, η κατάργηση του ΚΒΣ, η μείωση αρκετών φοροαπαλλαγών και «προνομιακών καθεστώτων (αναφορά στον μειωμένο κατά 30% ΦΠΑ που ισχύει στα νησιά) και μία περισσότερο ενιαία φορολογική αντιμετώπιση των εισοδημάτων από κεφάλαιο (ακίνητα, τόκοι).

Στο κείμενο επισημαίνεται ότι η κυβέρνηση είναι δεσμευμένη να παίρνει πρόσθετα μέτρα, όταν τα μέτρα που ήδη λαμβάνονται «υπο-αποδίδουν».

Αυτά τα μέτρα θα προβλέπουν νέες μειώσεις στους μισθούς του δημόσιου τομέα, τις κοινωνικές δαπάνες (επιδόματα) και τις αμυντικές δαπάνες.

Στο κείμενο, αφού γίνεται αναφορά στο πρόβλημα της φοροδιαφυγής, τονίζεται ότι είναι αναγκαίο να γίνει μία βαθιά αναδιάρθρωση του εισπρακτικού μηχανισμού.

Τράπεζες

Σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό κλάδο, επισημαίνεται ότι όλες οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν βασικό δείκτη ιδίων κεφαλαίων (core tier 1) 9% έως τα τέλη Σεπτεμβρίου και 10% μέχρι τον Ιούνιο του 2013.

Η Τράπεζα της Ελλάδος θα αξιολογήσει τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, με βάση τα επιχειρηματικά σχέδια που θα καταθέσουν οι τράπεζες, τις επιπτώσεις από το PSI και τη μελέτη της Blackrock στα δανειακά χαρτοφυλάκια τους.

Με βάση το πόρισμα της ΤτΕ, οι τράπεζες θα αναθεωρήσουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια και να καταθέσουν τα σχέδια τους για τις Αυξήσεις Μετοχικού Κεφαλαίου ώς τα τέλη Μαρτίου.

Παράλληλα, η ΤτΕ σε συνεργασία με την τρόικα θα αξιολογήσει ξεχωριστά κάθε τράπεζα με ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια. Αυτή αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί στα τέλη Μαρτίου.

Ειδική αναφορά γίνεται και στην Αγροτική Τράπεζα, όπου επισημαίνεται ότι θα κατατεθεί μελέτη για το πώς θα επιλυθούν τα ζητήματα που αφορούν στην τράπεζα.

Οι τράπεζες θα πρέπει να βρουν κεφάλαια από την αγορά και η ΤτΕ θα ορίσει συγκεκριμένες προθεσμίες για κάθε τράπεζα ξεχωριστά έως τα τέλη Απριλίου. Η προθεσμία αυτή θα λήξει το αργότερο στα τέλη Σεπτεμβρίου.

Οι τράπεζες που θα υποβάλουν αξιόπιστα σχέδια για την κεφαλαιακή τους ενίσχυση θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, μέσω κοινών μετοχών και μετατρέψιμων ομολόγων (contingent convertible bonds - CoCo's).

Τα CoCo's μετατρέπονται αυτόματα σε μετοχές όταν ο δείκτης των εποπτικών κεφαλαίων μίας τράπεζας υποχωρήσει κάτω από ένα συγκεκριμένο, προκαθορισμένο επίπεδο.

Οι τράπεζες θα έχουν de facto και de jure επιχειρηματική αυτονομία. Τα δικαιώματα ψήφου των κοινών μετοχών θα είναι αυστηρά περιορισμένα και θα ασκούνται μόνο σε συγκεκριμένες στρατηγικές αποφάσεις.

Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα διακρατεί αυτές τις μετοχές για 2-4 χρόνια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις για 5 έτη.

Αλλαγές θα γίνουν και στο ΤΧΣ, καθώς θα «σπάσει» σε δύο κομμάτια και θα αλλάξει η διοικητική του δομή, συμπεριλαμβάνοντας ένα Γενικό Συμβούλιο και μία Εκτελεστική Επιτροπή.

Ιδιωτικοποιήσεις

Στο κείμενο επισημαίνεται ότι «η κυβέρνηση προεξοφλεί έσοδα 50 δισ. ευρώ καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 19 δισ. ευρώ έως το 2015.

Μέχρι τα τέλη Μαρτίου θα πρέπει να ορισθούν όλοι οι σύμβουλοι για 13 σχέδια της περιόδου 2012-2013, όπου δεν υπάρχουν ακόμα.

Την ίδια περίοδο, θα μεταφερθούν όλα τα περιουσιακά στοιχεία στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων, εξαιρουμένων τραπεζικών μετοχών και ζημιογόνων στοιχείων. Στο Ταμείο θα μεταφερθούν οι εναπομείνασες μετοχές του ΟΛΠ και του ΟΛΘ.

Μέσα στο πρώτο εξάμηνο θα διατεθούν οι ΔΕΠΑ/ΔΕΣΦΑ, ΕΛΠΕ, ΟΠΑΠ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ και το IBC (Διεθνές Ολυμπιακό Κέντρο) και στο β΄εξάμηνο τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και η Εγνατία Οδός.

Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, Αγορά εργασίας

Σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας, συνιστάται η μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας κατά 15% έως το 2015.

Αν ο κοινωνικός διάλογος μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου δεν συμφωνήσει πάνω σε αυτό το στόχο, η κυβέρνηση θα πρέπει να αναλάβει νομοθετικές πρωτοβουλίες, τονίζεται.

Αυτά συμπεριλαμβάνουν μέγιστη διάρκεια 3 ετών για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, με μείωση της μετενέργειας σε 3 από 6 μήνες.

Μετά από αυτή την περίοδο αν δεν υπάρχει συμφωνία για νέα σύμβαση, τότε θα επιστρέφουμε στο βασικό μισθό και ορισμένα επιδόματα (αρχαιότητας, παιδιών, εκπαίδευσης και επικινδυνότητας).

Αυτά θα εφαρμόζονται έως ότου (τυχόν) αντικασταθούν από νέους όρους σε μία συλλογική ή ατομική σύμβαση.

Ακόμη προβλέπεται το πάγωμα των ωριμάνσεων, μέχρι η ανεργία να υποχωρήσει κάτω από το 10% (σ.σ. υπενθυμίζεται ότι το Νοέμβριο 2011 το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 20,9%).
Για τον κατώτατο μισθό ορίζεται ότι θα μειωθεί κατά 22% για όλους τους εργαζόμενους, ενώ για τους νέους ηλικίας έως 25 ετών επιπλέον μείωση 10% (συνολικά 32%), ώστε να μειωθεί η διαφορά που υπάρχει συγκριτικά με τους ανταγωνιστές, δηλαδή όπως αναφέρεται στο κείμενο, την Πορτογαλία, τις χώρες της κεντρικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Μέχρι το τέλος Ιουλίου η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι μαζί με τους κοινωνικούς εταίρους θα ετοιμάσει ένα ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα για την υπέρβαση της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.

Ακόμα, αναφορά γίνεται σε μείωση 2% των ασφαλιστικών εισφορών προς το ΙΚΑ (και επιπλέον 3% από τις αρχές του 2013) και την ταυτόχρονη λήψη αντισταθμιστικών μέτρων, ώστε αυτό το μέτρο να είναι δημοσιονομικά ουδέτερο.

Τα αντισταθμιστικά μέτρα προβλέπουν περικοπές σε κοινωνικές δαπάνες που δεν χαρακτηρίζονται ως δαπάνες προτεραιότητας (όπως το κλείσιμο του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας και του Οργανισμού Εργατικής Εστίας) και την «προσαρμογή» των συντάξεων.